انتخاب کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی اولین چالش فناوری است که هنرجویان آهنگسازی با آن مواجه میشوند. از آنجا که اکثر هنرجویان موسیقی اطلاعات تخصصی زیادی در زمینه کامپیوتر و سخت افزارهای آن ندارند تصمیم گرفتم تا در قالب این سری از نوشته‌ها ، اطلاعات تخصصی و کاملی را در زمینه انتخاب کامپیوتر مناسب جهت آهنگسازی، در اختیار شما عزیزان قرار دهم.
قطعا در جریان هستید که علم کامپیوتر و آی تی به صورت روزانه در حال پیشرفت و تغییر است و قطعا در زمانی کوتاه ممکن است اطلاعات این نوشته‌ها دیگر به روز نباشد اما سعی خواهم کرد به طور کلی شما را با نحوه جمع کردن یک کامپیوتر برای ساخت موسیقی آشنا کنم.
در ابتدا باید به پرسشی پاسخ دهیم که بسیار قدیمی است …
کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی، مک یا پی سی ؟
به هر انجمن تخصصی کامپیوتر که در اینترنت مراجعه کنید و این سوال را بپرسید، حال و هوای کل انجمن بهم می‌ریزد. ادمین‌های انجمن مجبور میشوند وارد شوند و شما را از مخمصه‌ای که در آن گیر افتادید نجات دهند.
حرفه‌ای های این زمینه می‌دانند؛ این مسئله همیشه در نهایت به مناظره‌های طولانی و اختلاف‌نظر می‌انجامد. در این مقاله سعی می‌کنیم بدون طرفداری و با بررسی دقیق خصوصیات هر کدام و با در نظر داشتن نیازها و منابع شخصیتان؛ شما را در انتخاب بهترین گزینه یاری کنیم.
تصمیم بر سر انتخاب پلتفرم کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی بسیار حساس‌تر و مهمتر از انتخاب دیگر اجزای استودیو مانند میکسر و… است. متاسفانه بسیاری از تازه کاران به دلیل عدم داشتن اطلاعات کافی دچار اشتباه میشوند. من در استودیوی خانه مسترینگ تجربه استفاده از هر دو مورد را داشته‌ام و با قاطعیت میتوان گفت که با صرف نظر از محدودیت‌های اقتصادی و شرایط فعلی ایجاد شده در کشور و تنها با در نظر گرفتن موارد تکنیکی و خصوصیات هر دو پلتفرم هیچ جواب قاطعی برای این سوال وجود ندارد. همانطور که گفتیم بسته به نیازها و منابع موجود برای هر فرد متفاوت است و هر کس نظر شخصی خودش را دارد.
در ادامه به پرامترهایی که در نهایت منجر به انتخاب یکی از این دو میشوند خواهم پرداخت.
هزینه کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی
با وجود اینکه سیستم های مک هر روز در حال اقتصادی تر شدن هستند اما هنوز هم یک مدل استاندارد و قدرتمند با پلتفرم مک به مراتب از یک سیستم ویندوز با سخت افزار و قابلیت های دقیقا یکسان گرانتر است. اگر انتخابتان مک است انتظار پرداخت حداقل ٢۵٠٠ الی ٣٠٠٠ دلار را داشته باشید؛ البته این مبلغ با صرف نظر از درایور و فضای ذخیره ی جداگانه ای است که اگر در مورد ساخت موسیقی به صورت حرفه‌ای جدی هستید به آن نیاز خواهید داشت.
پس حداقل ١٠٠٠ دلار دیگر هم مد نظر داشته باشید. مک همیشه گزینه ی گران تری بوده و اگر در هنگام خرید سیستمی مناسب نخرید به جز موارد معدود هارد دیسک و درایو دیگر امکان ارتقا سیستم را نخواهید داشت. بر خلاف سیستم های ویندوز که به راحتی میتواند تمام قطعات را به انواع گوناگون و در زمان دلخواه ارتقا دهید.
اگر نیاز به ارتقا CPU یا هر قطعه کلیدی دیگری دارید مجبورید یک دستگاه مک جدید بخرید؛ به همین دلیل سیستم های مک بعد از مدتی قدیمی و بدون استفاده خواهند شد. اگر خوش‌شانس باشید میتوانید هارد درایو ها را بازیابی کنید؛ احتمالا در بازیابی رم به مشکل خواهید خورد. کارت هایی که بیس PCI دارند مشکل آفرین خواهند بود؛ اپل مدتیست که این کارت ها را با PCIe جایگزین گرده و دیگر آنها را پشتیبانی نمیکند. این عادت شرکت اپل است تا تکنولوژی های جدید تر و بهینه را جایگزین سری های قدیمی کند و پس از مدتی دیگر سری های قبلی را ساپورت نکند.
اپل در دوره ای کاربران خود را به درایو های گرانقیمت SCSI مجهز کرد اما طبق معمول پس از مدتی دیگر آنها را ساپورت نکردند. مانیتورهایی با کانکتور های گرانقیمت ADC تولید کردند و چندی بعد از آن هم عبور کردند. حال PCI هم کنار گذاشته شده و کسانی که از آن برای کارت صدای UAD-1 استفاده می کردند به مشکل خورده اند. چه بسیار کاربرانی که از درایو SCSI برای اتصال AKAI SAMPLER و EMU های قدیمی استفاده می کردند که که به مشکلات اتصالی خوردند و مجبور به پرداخت هزینه های معمول و بالای اپل شدند. پس اگر میخواهید مک را انتخاب کنید باید تمام و کمال با محصولات اپل پیش بروید و در نظر داشته باشید که در این مسیر بعد از مدتی مجبور به پرداخت هزینه های بالای ارتقا محصولات اپل خواهید شد.
اما از طرفی دیگر PC ها ارزانترند. نه تنها هنگام خرید بلکه در چشم انداز بلند مدت تقریبا تمام قطعات قابل تعویض و ارتقا هستند و نیازی به تعویض کل سیستم و خرید یک pc جدیدتر نیست. اصلا شاید بهتر باشد از ابتدا قطعات را جدا جدا خریداری و سرهم کنید در این صورت میتوانید در جریان کیفیت و خصوصیات تمام قطعات داخل دستگاه خود باشید و مادربردی نه تنها بر اساس نیازهای فعلی بلکه بر اساس آینده خود انتخاب کنید. حتی اگر بخواهید می توانید بردی با اسلات های legacy و کانکتور های مخصوص قطعات قدیمی انتخاب کنید.
کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی به دلیل به روز شدن نرم افزارها باید هر چند سال یکبار آپدیت شود. در اکثر مواقع با تعویض مادربرد، سی پی یو و رم کارتان به راحتی به راه می‌افتد. تعویض قطعات حتی اگر به منزله یک سیستم کاملا جدید هم باشد گاها با ۴٠٠ الی ٧٠٠ دلار انجام میشود. با این هزینه ها میتوانید هر دو سه سال pc خود را کاملا ارتقا دهید و همیشه دستگاهی سریع و قدرتمند داشته باشید. برای بسیاری این مورد جذاب و سرگرم کنندست ولی متاسفانه در خصوص تولید موسیقی به شما کمکی نمیکند
عملکرد مناسب کامپیوتر برای آهنگسازی
این که بعضی می‌گویند مک از pc سریع‌تر است شایعه ای بیش نیست. بیاید از تست benchmark ها و MIPS های پیچیده و حوصله سر بر صرف نظر کنیم و با تجربیات به مساله نگاه کنیم. بر اساس تجربه شخصی شاید در هنگام کار کمی آهسته تر از مک به نظر آیند ولی از نظر من این مورد به هیچ عنوان تفاوتی فاحش و حائز اهمیت نیست. مک‌بوک در انتها وسیله ای ثابت و پایدار‌تر است و تضادی در قطعات استفاده شده در آن وجود ندارد پس در نهایت شاید بتوان گفت ابزاری خلاق تر و سازنده تراست.
زمانی که به جای ایراد یابی و کار بر روی تنظیمات صرفه‌جویی میکنید به شما وقت و آزادی بیشتری در تولید محتوای موسیقی میدهد. بله pc به شما این امکان را میدهد تا کارکرد قطعات سیستم را به میل خودتان تنظیم و دستکاری کنید؛ فن های قدرتمند نصب کنید، رم های بیشتری به مادربورد اضافه کنید و یا حتی با overclock کردن یا تنظیم BIOS بتوانید عملکرد بهتری از قطعات فعلی خود دریافت کنید. ولی هیچ یک از این امکانات در هنگام ساخت موسیقی موثر نیست. عملکرد سخت‌افزاری بهتر لزوما به معنی سهولت در تولید موسیقی نیست.
اما باید اعتراف کرد که با اعمال تنظیمات در سخت افزار و ویندوز سیستم شما می تواند از سرعت و قدرت بی نظیری برخوردار شود. داشتن سیستمی سریع و قدرتمند که نه تنها با خواسته های شما راه می آید بلکه به شما انگیزه میدهد تا بیشتر کار کنید میتواند امری مفید در پروسه ی کاریتان باشد.
آیا کار کردن و سروکله زدن با pc سخت تر است؟ در نظر بگیرید که صد ها مدل مختلف مادربورد و قطعات مختلف در بازار وجود دارد و طبیعتاً احتمال وجود تضاد های جزیی در سیستم وجود دارد. تولید کنندگان معمولا قبل از رفع تمامی مشکلات موجود، قطعه ی خود را وارد بازار میکنند تا با مشاهده گزارشات و شکایات شما در مورد ایرادات پیش آمده، آنها را رفته رفته در مدل های بعدی برطرف کنند. با وجود این دلایل شما راهی ندارید جز اینکه مشکلات به وجود آمده را خودتان و یا با کمک فردی متخصص برطرف کنید. آیا مشکل سخت افزاریست؟ bios؟ ویروس؟ رجیستری؟ در بدترین حالت شاید مجبور شوید تمام قطعات را چک کنید و سیستم را ٣، ١٠ یا حتی ۵٠ بار ریبوت کنید.
با مک همه چیز ثابت و مداوم است. بلافاصله بعد از باز کردن جعبه می توانید شروع به کار کنید. تمام قطعات و سیستم عامل ساخت خود شرکت اپل است. شرکت اپل این قطعات و دستگاه ها را ١٠٠٠ ها بار تست می کند. به این سادگی ها مشکلی پیش نمی‌آید و اگر هم مشکلی پیش بیاید عیب یابی و رفع آن کار مشکلی نخواهد بود. نصب نرم افزار یا سخت افزار به مک هیچوقت کار پیچیده و سختی نیست. سادگی در عین زیبایی و تداوم و راحتی در عین قدرت، مک‌بوک را در مقابل پولی که برای آن خرج کرده اید به صرفه میکند.
مک برخلاف ویندوز هنوز مشکل ویروس و بدافزار ندارد. بعضی ها حتی سیستم حفاظتی هم روی سیستم هایشان نصب نمی کنند؛ موردی که درباره ی کاربران ویندوزی که دستگاه خود را به اینترنت متصل میکنند غیرقابل قبول است. مجبور نیستید نرم افزار حفاظتی نصب کنید و هر بار که دستگاه را روشن میکند منتظر بمانید تا بالا بیاید. نیازی نیست حتی به این مسئله فکر بکنید که کسی دستگاه شما را هک کند و اطلاعات ضروری را سرقت کند. امنیت و ویروسی نشدن کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی بسیار مهم است چرا که برای راه انداختن آن ساعت ها و روزها وقت صرف شده است.
آهنگسازی با کامپیوتر
تا این لحظه به موارد خارج از حیطه ی موسیقی پرداختیم. پس بیاید تا باهم بررسی کنیم. ولی قبل از همه چیز به خاطر داشته باشید اینها مسائلی کلی اند و ممکن است در زمان ها و شرایط مختلف متفاوت باشند.
هر دو پلتفرم طیف گسترده ای از نرم افزار های اصلی DAW را پشتیبانی میکنند. البته در بعضی موارد نرم افزار ها انحصاراً روی یک پلتفرم کار میکنند. اگر از سیستم عامل ویندوز استفاده می کنید بهترین نرم افزاری که می توانید استفاده کنید نرم افزار آمریکایی Cakewalk می باشد که اولین ورژن آن در سال 1987 به بازار آمد. ابتدا برای سیستم عامل DOS طراحی شده بود و لی بعدا بطور انحصاری برای سیستم عامل ویندوز باز تعریف شد. جالب است بدانید قیمت این نرم افزار تا سال 2018 بالغ بر 600 دلار بود ولی بنا به سیاست های شرکت سازنده همینک می توانید ورژن کامل آن را تنها با ساخت اکانت کاربری به صورت ارجینال دانلود کنید و از آپدیت های منظم آن استفاده نموده و لذت استفاده از نرم افزار ارجینال و کرک نشده را تجربه نمایید. علاوه برنرم افزار کیک واک نرم افزار های sound forge adobe audition را داریم. در مک انحصارا Logic و Garageband را داریم. البته طیف نرم افزار ها گسترده تراست و تعداد زیادی بر روی هر دو پلتفرم فعالیت می کنند مانند: Cubase, Ableton, nuendo, pro tools. خوشبختانه تقریبا تمام (اگر نه همه) vst plugin های مورد استفاده در آهنگسازی بر روی هر دو پلتفرم در دسترس هستند.
اما مسئله ای که بیشتر باید روی آن تمرکز کنیم قدرت پردازش و سرعت عملیات است. بر اساس تجربه شخصی من یک پلتفرم ویندوز ده 64 بیتی قوی به همراه یک نسخه Cakewalk ارجینال، قدرتمند و بی دردسر عمل میکند. یا مثلاً یک دستگاه مک G5 قدرت و کارایی زیادی در پردازش پلاگین ها به صورت همزمان ارائه میدهد ولی ممکن است در پردازش سریع موارد گرافیکی کمی آهسته تر عمل کند. خیلی سخت میشود عمیق تر از صحبت های کلی درباره این موضوع بحث کرد. Pc ها مجموعه ای از متغیر ها و پارامتر های متفاوت اند و مهم ترین چیز این است که بتوانید تمام این موارد را در اتفاق با هم و در یک جهت تنظیم کنید.
خیلی از مدل های desktop و رومیزی مک به دلیل نوع ارگونومی و فن های استفاده شده صدای بشدت کمی دارند و می توانند برای کسی که در اتاقی بسته کار موسیقی میکند گزینه ی مناسبی باشند. البته اگر کاربر pc هستید هم میتوانید با انتخاب power و فن های کم صدا نتیجه ی مشابهی را در pc خود ایجاد کنید.
در خصوص اتصالات Midi و Audio تفاوتهایی در سیستم‌های ویندوز و مک وجود دارد. واضح است که مک با وجود سیستم Audio Utility دسترسی بهتری به کاربر ارائه میدهد تا سیستم sound تعبیه شده در control panel ویندوز. در پلتفرم های مک امکانات و تنظیمات بیشتری در این زمینه مهیا است. البته این موردی حیاتی نیست و در عمل نیازی به موارد اضافه تعبیه شده در مک نخواهید داشت. همینطور در خصوص محل ذخیره ی پلاگین ها تفاوت هایی بین دو پلتفرم وجود دارد. در ویندوز میتوانید آنها را در فولدری دلخواه با نام vst plugin برای خود ذخیره کنید ولی در مک در فضایی مخصوص در user library یا در فایل های سیستم در شاخه ی audio ذخیره خواهند شد.
از زمانی که (OSX 10.4) یا Tiger به بازار آمد این امکان فراهم شد تا به صورت همزمان چند Audio interface را بر روی سیستم نصب کنید که تا قبل از آن این امکان فقط روی pc وجود داشت.
در کل نمی توان گفت هر یک از موارد مک یا pc بهتر از دیگری صدا میدهند و این شایعه ای بیش نیست. در نهایت کامپیوتر شما نیست که صدا را پردازش میکند و این audio interface شماست که صدا ها را تبدیل میکند. اگر از یک کارت صدای خوب مثلا RME fireface روی هر دو پلتفرم استفاده کنید در نهایت به یک نتیجه و یک کیفیت صدای واحد خواهید رسید. محاسبات ریاضی و فانکشن هایی که صدا را در کامپیوتر پروسس میکنند مربوط به نرم افزاریست که از آن استفاده میکنید نه CPU شما.
VST Plugin ها هم همینطور هیچ ربطی پلتفرم شما ندارند و از آنجایی که هردو پلتفرم از یک تکنولوژی هارد درایو استفاده می کنند تفاوتی احساس نخواهید کرد. برخی ادعا میکنند که تفاوتی در صدای خروجی احساس میکنند اما باز هم باید متذکر شد که این تفاوت ها در الگوریتم ها و محاسبات نوشته شده در ترم افزار های مختلف است و ربطی سخت افزار مورد استفاده ندارد.
می توانید پکیج های نرم افزاری را از منظر صدا جداگانه ارزیابی کنید. امروزه نرم افزار های ضبط به همراه نرم‌افزار های تولید صدا: synthesizer ، سمپلرها و افکت های تعبیه شده عرضه میشوند. تمام این پلاگین ها با کیفیت ثابتی تولید نمی‌شوند. شرکت اپل اما در این مورد هم در حال انقلاب و نوآوری است. در گذشته با خرید یک نرم افزار sequencer در کنار آن پلاگین های کوچک و بدرد نخوری هم که در نرم افزار تعبیه شده بود دریافت میکردید و مجبور بودید تا با پرداخت هزینه ای اضافه پلاگین هایی اضافه از جاهای مختلف خریداری کنید تا بتوانید با آن آهنگسازی کنید همانطور که Logic قبل از خریده شدن توسط اپل فعالیت میکرد.
بعد از خرید logic اپل تصمیم گرفت تا تمام افزونه های لازم را درون خود نرم افزار تعبیه کنید و قیمت را از ۶۰۰ دلار به ۱۰۰۰ دلار افزایش داد. تا اینکه مدتی بعد قیمت را به 500 دلار کاهش دادند. بدون شک میتوان گفت logic pro یکی از بهترین نرم افزار های موجود در حیطه ی آهنگسازی در دنیاست و جدا از مسائل سخت افزاری یکی از اصلی ترین دلایلی که برخی پلتفرم مک را انتخاب میکنند این است که نرم افزار logic pro و تمام پلاگین های تعبیه شده در آن متعلق به شرکت اپل است و انحصارا بر روی مک عرضه میشود.
ملاحظات تخصصی در انتخاب کامپیوتر آهنگسازی
در اواسط دهه ی۹۰ در اکثر استودیوهای record مک پلتفرم اصلی و غالب بود. اگر به آن دسترسی نداشتید کار کردن در مارکت موسیقی برایتان دشوار میشد. اما با ورود به قرن ۲۱ امروزه به راحتی نمی توان گفت کدام پلتفرم محبوب تر است. انتخاب شما به عنوان صاحب یک استودیو تجاری حرفه ای باید بر اساس نیازهای مشتری هایتان باشد. امروزه افراد پروژه هایی که در استودیوی خانگی شان ساخته اند را نزد شما می آورند و شما باید این قابلیت و انعطاف را داشته باشید تا بسته به نیازهای مشتری به او بهترین خدمات را ارائه دهید. ممکن است یک روز پروژه ای در Cakewalk تحویل بگیرید و روزی دیگر در Cubase. البته اگر قرارداد های از پیش تعین شده با مشتریانی که بیس کاریشان در مک است یا مثلا استودیو هایی که بر اساس protools کار میکنند داشته باشید، باید این قابلیت را داشته باشید تا در هر زمان که لازم باشد خودتان را با بیس کاری آنها مطابقت دهید. اگر بیس استودیوی تجاری شما مک باشد ممکن است مشتری هایی که از Cakewalk استفاده می کنند را از دست بدهید و یا اگر فقط از ویندوز استفاده میکنید نمیتوانید تمام و کمال پاسخگوی نیاز های مشتری هایی که از logic استفاده میکنند باشید.
بازار کار
اگر از منظر استودیوی تولید موسیقی بنگریم، انتخاب سیستم عامل تاثیر خاصی در کار استودیو نخواهد داشت. آهنگسازان امروزه موسیقی را در استودیوهای خانگی و شخصی می سازند و معمولا برای ضبط یا میکس و مسترینگ به استودیوی تجاری رجوع می کنند. این یعنی در اکثر موارد از پروژه خود خروجی Wave گرفته‌اند. فایل های Wave را در می توان در هر نرم افزاری لود کرد بدون وابستگی به سیستم عاملی خاص. فقط در یک صورت ممکن است مشکل بروز کند و آن زمانی است که مثلا پروژه ای در لاجیک تولید شده و آهنگساز اصرار دارد پروژه را در استودیو از طریق نرم افزار لاجیک باز کند . در این حالت شما باید سیستم اپل و برنامه لاجیک پرو داشته باشید و یا از آن مشتری صرفه نظر کنید. تصمیم این که چند تا از این مشتری ها به پست شما میخورد و اینکه برای نگه داشتن این مشتریان معدود یک سیستم جداگانه اپل داشته باشید با شماست. البته می توان با استفاده از نرم افزار virtual box و راه اندازی ماشین مجازی، logic pro را روی ویندوز بالا آورد که البته این کار پیچیدگی های خاص خود را دارد و در نهایت سیستم پایدار و بی مشکلی پدید نمی آید.
کامپیوتر استودیو؟
با ظهور پردازنده‌های اینتل بر روی سیستم های مک انقلابی در این زمینه رخ داد. با استفاده از نرم افزار میزبان parallel desktop محصول شرکت nova developments این امکان فراهم شده تا بر روی پلتفرم های مک سیستم عامل ویندوز را نصب و استفاده کرد. از طرف مقابل با استفاده از نرم افزارهای vmware و virtual box و همچنین روشی که به نام Kackintoch می توان Mac OS را بر روی سیستم عامل ویندوز راه اندازی کرد. این مقصد پایانی جنگ سیستم عامل هاست. دیگر اختلاف بر سر MacOS و ویندوز نیست بلکه بر سر انتخاب سخت افزار اپل در مقابل سخت افزارهای دیگر است. جالب است بدانید ویندوز بسیار روان و قوی بر روی مک اجرا میشود و برعکس و دیگر نیازی به داشتن دستگاه های متفاوت در خانه نیست. مک این برتری را دارد تا علاوه بر اجرای logic و cakewalk هر نرم افزاری که نیاز باشد را اجرا کند. ویندوز هم همانگونه که گفته شد می تواند پس از نصب سیستم عامل مک نرم افزارهای مک را اجرا نماید. کاری که البته به نظر من در هر دو سو خیلی منطقی و لازم نیست.
کدام کامپیوتر برای آهنگسازی مناسب است ؟
قدیم ها می‌گفتیم تصمیم بگیرید چه نرم افزاری میخواهید استفاده کنید و سپس پلتفرمی که آن را به بهترین شکل اجرا میکند را انتخاب کنید. اما همانطور که در این مقاله خواندید پارامتر های بیشتری است که باید به آن توجه کنید. هردو نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند. در انتها همه‌چیز به بودجه، نیاز مشتری ها و sequencer انتخابیتان بستگی دارد.
برای ما که در ایران زندگی می کنیم یک کامپیوتر مناسب برای آهنگسازی با توجه به بالارفتن کیفیت قطعات PC و همچنین پیشرفت ویندوز 10 گزینه منطقی استفاده از سیستم عامل ویندوز می باشد. توصیه من راه اندازی یک کامپیوتر با پلتفرم PC به همراه ویندوز 10 ورژن 64 بیت و همچنین استفاده از نرم افزار ارجینال Cakewalk میباشد. این مجموع در صورت کانفیگ صحیح بی‌نقص ترین کم‌هزینه ترین و در عین حال استاندارد ترین حالت ممکن برای آهنگسازیست. ارجینال بودن Cakewalk در عین رایگان بودن، مزیتی بسیار بزرگ است. دسترسی به آپدیت‌های به روز دردسر شما در مقابله با مشکلات احتمالی به شدت کاهش می دهد و سهم به سزایی در پایدار بودن و عدم هنگی سیستم ایفا می کند.
