تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی و درک آن به شما کمک می‌کند تا با روح و اصالت هر صدا بهتر آشنا شوید. اسپیکرهای مانیتورینگ نقش کلیدی در پروسه ضبط و میکس و مسترینگ صدا دارند. مانیتور استودیو از استودیوی خانگی تا استودیو‌های حرفه‌ای همیشه آقای خاص در بین ابزارهای استودیو است و در هر قامتی که باشد، بهترین دوست مهندسین و تکنسین‌های صدا است؛ چرا که کیفیت آن با کیفیت خروجی صدا و روزمهٔ کاری آنها ارتباط مستقیم دارد. بنابراین شناخت تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی به‌معنای ورود به لیگ حرفه‌ای صنعت صدا و موسیقی به‌ویژه در بخش مسترینگ است.
تفاوت اسپیکر مانیتورینگ با اسپیکر عادی
در نگاه اول مانیتورهای استودیو چندان تفاوتی با اسپیکرهای Hifi یا حتی بلندگوهای سینمای خانگی ندارند، ولی نباید فریب ظاهر آنها را بخورید؛ چرا که رفتاری متفاوت و وظیفه‌ای بسیار سنگین و مهم بر عهده دارند. اگر بخواهیم به زبانی ساده و به‌ویژه برای کسانی که راغب شده‌اند حتی شب‌ها نیز در آغوش میکسر صدا به خواب بروند توضیح دهیم، باید بگوییم که اسپیکرهای Hifi، بلندگوهای خوش صدا با هر صوتی و در هر مکانی هستند. در این صورت برای تشریح اسپیکرهای مانیتورینگ باید گفت، آنها ابدا تلاشی برای خوشصدا بودن ندارند و فقط هر آنچه هست را نشان می‌دهند. البته این تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی یا به نوعی بد صدایی اسپیکر مانیتورینگ مزیت ویژه‌ای برای آنهاست؛ زیرا آنها مخصوص گوش‌های تمرین کرده و منتقد مهندسین صدا ساخته شده‌اند تا هر نقص صوتی را در پروژه به سرعت تشخیص دهند و در جهت رفع آن بکوشند. با این شروع آماده شیرجه زدن به عمق تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی هستیم.
تفاوت اسپیکر استودیو و اسپیکر معمولی
در هر صورت شباهت‌ها و نقاط اشتراکی بین این اسپیکرها وجود دارد؛ ولی درک تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی باعث می‌شود که نگاه نو و ارزشمند به اصوات پیدا کنید.
اکتیو - پسیو
مانیتور استودیوها تمایل خاصی به قرارگیری در دسته اسپیکرهای اکتیو دارند و در درون خود از یک آمپلی فایر توکار بهره می‌برند. جماعت اسپیکر های Hi-fi و اسپیکرهای خانگی عموماً در دسته بلندگوهای پسیو قرار می‌گیرند.
آمپلیفایر‌های چند کاناله
با وجود اسپیکرهای اکتیو یا فعال، به‌ویژه در قالب مانیتور استودیو شما این فرصت را دارید که چندین بار تقویت آمپر اختصاصی را در پروسه اصلاح صدای خود تجربه کنید. به‌عبارتی هر کدام از درایورهای ووفر (bass)، میدرنج (midrange) و توییتر (tweeter) یا treble جریان قدرت اختصاصی خود را دارند و راه برای تنظیم دقیق و موشکافانه صدا هموارتر است.
Crossover
کراس اوور نیز برای تقسیم فرکانس‌ها استفاده می‌شود و می‌توان آنها را نیز در ادامه نکته قبل در نظر گرفت؛ چرا که هر فرکانسی را به درایور ویژه خود هدایت می‌کنند. در نتیجه همین فرایند است که صدای خروجی با شفافیت و وضوح بیشتر شنیده می‌شود و تمام جزییات در کل محدود EQ در دسترس است.
پاسخ خطی
اگرچه اکنون دیگر می‌دانید که مانیتور استودیو یا اسپیکر مانیتور چیست و با صدا چه می‌کند؛ ولی باید اشاره کرد که خصیصه ذاتی اسپیکر مانیتور نتیجه یک کار مهندسی ظریف و سال‌ها تجربه است تا صدایی دقیق و واقعی از اسپیکر خارج شود. نکته مهم این است که نباید تصور کرد مانیتور استودیوها تنها به تقویت دامنه فرکانسی خاص محدود هستند؛ بلکه آنها دقیق‌ترین حالت ممکن از میکس را به گوش ما می‌رساند تا به‌واسطه مهارت شما در مسترینگ هیچ نقصی در کار نهایی شنیده نشود.
تفاوت اسپیکرهای اکتیو و پسیو چیست؟
امروزه اغلب مانیتور استودیوها به صورت اکتیو عرضه می‌شوند، هرچند در گذشته مانیتور استودیوها پسیو بیشتر در دسترس بودند. برای تشخیص آنها می‌توانید با نگاهی به اتصالات پشت اسپیکر به‌راحتی تشخیص دهید که بلندگو شما از نوع اکتیو یا پسیو است. تفاوت اسپیکرهای اکتیو و پسیو یا بلندگوهای فعال و غیرفعال را می‌توان به صورت زیر ساده کرد:
اسپیکر فعال از دو کابل بهره می‌برند، یکی برای تامین انرژی و دیگری برای ارتباط صدا؛ ولی اسپیکرهای پسیو از یک کابل برای انتقال انرژی و صدا استفاده می‌کنند و به‌طور معمول به‌صورت مستقیم از یک آمپلی فایر مرکزی حمایت می‌شوند و این همان رویه اساسی در اتصالات هد و کابینت آمپلی فایر گیتار است.
اسپیکر near-field چیست؟
با ورود به دنیای مانیتور استودیوها و بررسی تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی با اصطلاحات جدیدی همچون Near-field نیز روبه‌رو می‌شوید. به زبان ساده واژه Near-field را می‌توان نزدیک به کاربر یا شنونده معنا کرد. منظور از نزدیک، فاصله‌ای در حدود چند فوت دورتر یا حدود یک متر است تا صدای بدون کم و کاست و با کیفیت واقعی به گوش ما برسد. این فاصله‌ای است که باعث می‌شود خبری از ریورب‌های طبیعی Natural Reverberations یا طنین صدا نباشد و آنچه که می‌شنوید همان میکس اولیه و دقیقی است که باید باشد.
با این اوصاف، ممکن است بپرسید پس نقطه مقابل Near-field کجا است؟ به خودتان تبریک بگویید؛ چرا که شم خوبی برای ورود به دنیای صدا و موسیقی دارید. به همین جهت ما مفاهیمی مانند Mid-field و Far-field را نیز داریم که کماوبیش همان معنایی را دارند که شما در ذهن خود تصور کردید. به‌طور کلی واژه Mid-field به معنای چند متر دورتر و واژه Far-field به معنای موجی غیر مستقیم و جهت دار است که می‌تواند فضای اتاق را پر کند
اسپیکر Hi-Fi استاندارد را نیز می‌توان معادل مفهوم Far-field در نظر گرفت؛ زیرا آنها برای تولید و انتشار صدای خوب در هر اتاق و از هر جهتی (البته با انتظارتی در سطح معقول) طراحی شدند.
اسپیکر خانگی به جای اسپیکر مانیتورینگ؟
برای انجام پروسه‌های مثل ضبط، میکس و مسترینگ (Mastering) مانیتور استودیوها گزینهٔ درجه یک هستند، زیرا به آسانی صدای دقیق را برای شما پخش می‌کنند. درحالی‌که استفاده از بلندگوهای معمولی می‌تواند منجر به از دست دادن جزئیات مهمی شود و نتیجه زحمات و کار شبانه روزی شما میکسی نا‌متعادل باشد و این نکته برجسته در تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی است.با این وجود شما باز هم برخی اوقات اسپیکرهای خانگی را در کنار تجهیزات استودیو خواهید دید. در حقیقت اسپیکرهای شهره Yamaha NS10 که در دهه ۱۹۷۰ میلادی به بازار لوازم صوتی خانگی عرضه شدند؛ یکی از استعدادهای بودند که توسط مهندسان صدا کشف شدند.
اسپیکرهای Yamaha NS10 با استقبال عمومی خوبی روبرو نشدند؛ ولی جایی در قلب تولیدکنندگان و مهندسان صدا پیدا کردند که مایه حسرت هر اسپیکری است. در حقیقت راز محبوبیت Yamaha NS10 توانایی آنها برای تشخیص ناسازگاری و نقص‌های صوتی است که کیمیای موفقیت در پروسه میکس و مسترینگ هستند.آنها هنوز هم استفاده می‌شوند و همچنان کسانی نیز هستند که مارکت‌های بزرگ (همانند eBay) را برای خرید یک ست دست دوم مناسب از Yamaha NS10 زیر رو می‌کنند،البته شکرت معظم یاماها نیز که هیچ وقت شیفتگان عالم صدا را ناامید نکرده بر اساس کارایی این اسپیکر چندین مدل را صرفاً ویژه استودیو صوتی طراحی و عرضه کرده است.
به‌طور خلاصه، اسپیکرهای معمولی یا خانگی اصلاً گزینه‌های بدی نیستند؛ ولی آنها برای کار دقیق ساخته نشده‌اند و تنها اگر می‌توانید با تحمل کابوس شبانه از ارائه یک میکس پر از حاشیه و ریسک آتش زدن به رزومه کاری خود به رختخواب بروید پیشنهاد استفاده از بلندگوهای عادی را بپذیرید.
اسپیکر مانیتورینگ به جای اسپیکر خانگی؟
تا اینجا موضوع تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی متوجه شدید که مانیتور اسپیکرها به‌واسطه ویژگی‌های خاص همچون Near-field تنها در محدوده خاصی صدای مناسبی را ارائه می‌دهند و اگر هنگام پخش موسیقی یا صدا، محل خود را در مقابل مانیتور اسپیکر تغییر دهید به‌وضوح متوجه تغییر صدا می‌شود
خب این تغییر صدا اصلاً برای گوش دادن موسیقی در خانه جذاب به نظر نمی‌رسد و اوضاع زمانی تاسف‌بارتر می‌شود که شما برای کاری از اتاق بیرون می‌روید و هنوز هم انتظار دارید که صدای موسیقی طبق روال معمول خوب و گوش‌نواز شنیده شود؛ ولی از این لحاظ با وجود محدودیت‌های مانیتور اسپیکرها ناامید خواهید شد. البته این تجربه آنقدر هم جهنمی نیست و اگر سطح انتظارات خود را کنترل کنید و با شناختی که از تفاوت مانیتور استودیو و اسپیکر معمولی به دست آوردید، این فرصت می‌تواند به یک تجربه جالب و نو در شنیدن موسیقی تبدیل شود.
